Voorkomen is beter dan de Wet Poortwachter

Voorkomen is beter dan de Wet Poortwachter

© J.C.Harry van Ingen

Van de Wet Poortwachter, die 1 april van dit jaar is ingegaan, was ruim van tevoren bekend dat zij in aantocht was en er is veel over geschreven. De geluiden, die je om je heen hoort, zijn dat het niet duidelijk is wat de wet nu precies voor consequenties voor een organisatie heeft. Eén ding is zeker: het betekent meer administratief werk. Wanneer je naar de kern kijkt, zijn de stappen die er gezet moeten worden, gericht op het aanscherpen van de maatregelen om een zieke medewerker weer zo snel mogelijk aan het werk te krijgen. Er wordt een actieve rol van werkgever, maar ook van de werknemer verwacht, die beiden verplicht zijn om mee te werken aan de oplossing voor diens terugkeer. Er zijn natuurlijk allerlei sancties bij het onvoldoende meewerken van beide partijen. Samengevat komen de regels erop neer dat er gezorgd moet worden voor een snelle terugkeer in het arbeidsproces en hoe langer het duurt des te groter de administratieve rompslomp is. Bij de reïntegratie hoort een plan van aanpak, gezamenlijk opgesteld door werkgever en medewerker. Een nieuwe rol is weggelegd voor de case-manager, die als een soort projectleider alle stappen in dat plan van aanpak coördineert en controleert. Het belangrijkste aandachtspunt is natuurlijk het langdurig ziekteverzuim. Voor het korte ziekteverzuim gelden dezelfde aspecten, maar dit heeft minder consequenties.

Ondernemers ondernemen graag en leidinggevenden geven graag leiding, zij zijn graag bezig met het primaire bedrijfsproces. De druk in het bedrijfsleven om te presteren neemt steeds meer toe door allerlei oorzaken, zoals noodzakelijke groei en grote concurrentie. Het wordt steeds ingewikkelder om een organisatie in deze roerige tijden te leiden en op de markt te houden. Het ziekteverzuim behoort ogenschijnlijk niet tot het primaire bedrijfsproces. Naast alle bedrijfskosten is ziekteverzuim echter een potentiële en een reële kostenpost. Dus er moet hierbij ook op kostenreductie gemanaged worden. Ziekte kost altijd geld. Voorts kun je niet altijd de voortekenen zien dat iemand ziek wordt, zeker niet wanneer het gaat om mentale problemen. Veranderingen of de situatie kunnen ziek maken, zeker wanneer ze niet begrepen worden en er onvoldoende over gecommuniceerd wordt. Mensen blijven vaak te lang door lopen zonder tijdig hun situatie aan te geven, omdat men bang is voor mogelijke consequenties. Het aantal burn-outgevallen neemt dan ook toe.

Op zich is het een goede zaak dat van de medewerker ook inspanningen en activiteiten wordt verwacht, want dat verkleint het probleem. Kijk maar naar de andere kant van het spectrum, waar de zelfstandigen zitten; van hen is bekend dat het ziekteverzuim laag is. Zij zijn omzetverantwoordelijk en zij hebben een vrije rol.

Grosso modo mag je ervan uitgaan dat men het niet leuk vindt om ziek te zijn en dat men snel weer naar het werk terug wil keren. Een feit is dat mensen die langere tijd ziek zijn steeds minder aandacht krijgen. Uit eigen omgeving kent iedereen daar wel voorbeelden van. In de nieuwe situatie is er tweerichtingsverkeer in de communicatie. Een bezoek van de eigenaar of de leidinggevende aan de medewerker kan soms wonderen verrichten en blijft lang in de herinnering hangen. In conflictueuze situaties en bij overspannenheid, kan, wanneer je er samen niet uitkomt, een onafhankelijk persoon als vertrouwenspersoon ingeschakeld worden. Het voordeel is dat bij een dergelijk persoon door de medewerker geen belang wordt gevoeld en hij zijn verhaal vertrouwelijk kwijt kan. Laat de medewerker zelf kiezen met wie hij wil praten. Zo snel mogelijk een driegesprek met de Arbo-dienst is aan te bevelen. Er moet namelijk snel duidelijkheid gecreëerd worden, ook al is reïntegratie niet direct mogelijk. Er zijn ook nog andere partijen in te schakelen, bijvoorbeeld op het vlak van bedrijfsmaatschappelijk werk, loopbaanadvies of de psychologie. Er bestaan te kust en te keur adviseurs en organisaties, die kunnen helpen om het bedrijf inzicht te geven in verlaging van het ziekteverzuim. Je kunt alles uitbesteden, maar het is zaak om zelf ook de vinger aan de pols te houden. Doormodderen levert in ieder geval niet het gewenste resultaat op.

Het terugdringen en laaghouden van het ziekteverzuim blijft een belangrijke opgave in een organisatie. De centrale vraag daarin blijft: wat kun je eraan doen om een medewerker weer zo snel mogelijk beter en goed functionerend terug in de organisatie te krijgen en te houden. Preventie is altijd aan te bevelen. Daarbij kun je de volgende vragen stellen. Hoe gezond is mijn bedrijf? Hoe veilig is mijn bedrijf? Gaat iedereen fluitend naar zijn werk? Hoe staat het met werkbeleving en arbeidssatisfactie? Is er gemor? Wanneer heb ik voor het laatst een schouderklopje gegeven? Hoe houd ik mijn bedrijf zo gezond mogelijk? Staan deze onderwerpen ook regelmatig bij u op de agenda?

KIJK op het noorden, september 2002, 281, pagina 77