Trendwatching in management

Trendwatching in management

© J.C.Harry van Ingen

Trendwatching is een populair onderwerp getuige de vele televisieprogramma’s en glossy tijdschriften die over dit onderwerp melding maken. De trends volgen elkaar in hoog tempo op. Lifestyle deskundigen vertellen ons precies en in bloemrijke bewoordingen welke modieuze en luxe artikelen we allemaal kunnen verwachten als het om ons privé-leven en wonen gaat. Om er bij te horen is het wel zaak om mee te doen en ook om ermee te pronken want anders hoor je er niet meer bij. Groter en luxer, het kan niet op.

Deze trends worden pas relatief wanneer op een dag blijkt dat men zijn baan kwijt raakt en van de ene op andere dag op straat staat, het met de onderneming slecht gaat of er iets mis is met de gezondheid. Dan blijken opeens andere zaken belangrijk te worden. In eerste instantie moet dan veel moeite worden gedaan om trendy verworvenheden in stand te houden. Dan worden luxe zaken een belasting bij het maken van keuzes voor de toekomst. Een last in plaats van een lust. Heeft u zich wel eens de vraag gesteld of u tevreden of gelukkig bent met alles wat u hebt. Veel stress ontstaat door het vasthouden van materie en materiele zaken. Wanneer die losgelaten worden, ontstaat er een zee van ruimte waar velen “ruimtevrees” van krijgen. Men weet daar veelal niet mee om te gaan.

Alles wordt gemanaged: mensen, competenties, kennis. Waar blijft het buikgevoel? Alles moet bewezen worden. Het lijkt erop alsof deze tijd alleen maar om bewijzen vraagt. Een voorbeeld is de aanname van personeel. Dit gebeurt veelal op basis van de inhoud van het CV: kennis! Minder op persoonlijkheid en van nature eigenschappen: kunde. Veel benaderingen en methodieken zijn kennisgericht. De kunde en het ambacht verdwijnen daarmee naar de achtergrond. Alles wordt complexer, maar dat komt omdat we alles willen weten om er zeker van te zijn.

In de huidige kennissamenleving denken we alles te kunnen leren. Op zich is dat natuurlijk ook wel zo, maar cognitief leren is nog iets anders dan ervaringsleren. Voor dit laatste is weinig ruimte. In het meestergezel-systeem is dat nog het beste te zien, maar er is tijd mee gemoeid. In het meester-gezel-systeem gaat om het ontwikkelen van het ambacht. In het management is dat natuurlijk ook mogelijk, omdat het ook een ambacht is.

We lijken succesvol, maar als we diep in ons hart kijken zijn we het dan ook? Materieel misschien wel. Maar zijn we immaterieel wel gelukkig? De samenleving is het spoor kwijt geraakt wanneer het om zingeving gaat. Een trend in deze geld-, winsten groeigedreven samenleving is een grotere behoefte aan zingeving. Spiritualiteit en filosofie in management krijgen een groeiende belangstelling. Spiritualiteit is het zoeken naar evenwicht of balans. Heel veel antwoorden zijn al gevonden op vragen die met zingeving te maken hebben. Het is van alle tijden. Maar het levert geen geld op. Of toch wel? Moet die gedachte ook niet worden losgelaten? Op dit moment wordt niet graag openlijk gezegd dat men een Zen managementtraining heeft gevolgd of dat men naar een meditatiesessie is geweest.

Zingeving betekent onder andere een zinvol bestaan opbouwen, waarin men zinvolle zaken aanpakt. Een voorbeeld zijn teleurgestelde 55+-ers die met een mooie afscheidsregeling van hun vrije tijd mogen genieten, maar beslist niet voorbereid zijn op de lange tijd die nog moet gaan volgen. En die is veelal behoorlijk lang met de gemiddelde levensverwachting die alleen nog maar toeneemt. Er bestaat een tegenstelling van mensen die aan hun loopbaan beginnen en mensen die hun loopbaan beëindigen. Deze groepen verwijten elkaar dat men te weinig voor elkaar doet. De ouderdom met de daaraan gepaarde wijsheid wordt te weinig gebruikt, terwijl daar toch een schat aan ervaring aanwezig is.

We hebben tegenwoordig een coach nodig die ons leert hoe we zaken in ons werk of privé-leven kunnen aanpakken. Op zich is dit niet zo verwonderlijk want door de individualisering zijn we natuurlijk het contact in onze eigen sociale omgeving kwijtgeraakt. Het is daarom geen zwaktebod omdat het van alle tijden is. De beste trend is eigenlijk om bij tijd en wijlen eens stil te staan bij de vraag of het kwalitatief nog niet beter kan. Daarbij kunnen we gebruik maken van waarden die al eeuwenoud zijn. We moeten weer leren
stil te staan. Het helpt ons verder in plaats van maar door te rennen en steeds maar te roepen dat we het zo druk hebben.

KIJK op het noorden, juli/augustus 2006, 320, pagina 57