Meerwaarde bij een bedrijfsoverdracht

Meerwaarde bij een bedrijfsoverdracht

© J.C.Harry van Ingen

Getuige alle publicaties en de vele workshops, die worden georganiseerd door werkgevers- en brancheverenigingen en ook door de banken, is er de laatste tijd veel aandacht voor het thema bedrijfsoverdracht. Bedrijfsoverdracht is altijd al een belangrijk onderwerp geweest, maar de huidige belangstelling komt met name door de hausse van de babyboomers. Zij willen nu de materiele vruchten gaan plukken van hun inspanningen gedurende de afgelopen jaren.

Directeuren-grootaandeelhouders (dga’s) zoeken naar een geschikte overnamekandidaat die hun onderneming kan voortzetten en zij willen daar natuurlijk een goede prijs voor ontvangen. De overnamekandidaat kan een van de kinderen zijn. Indien er echter geen geschikte opvolger is, moet de geschikte kandidaat buiten de familie worden gezocht. Het is een feit dat er in de huidige arbeidsmarkt een groot aantal potentiële kopers is, die interesse heeft om een bedrijf over te nemen.

In de publicaties en de workshops over het fenomeen bedrijfsoverdracht gaat het in het bijzonder om de financiële en fiscale aspecten én de waardebepaling, dus de instrumentele kant. Met name de waardebepaling is een rekenpartij met vele parameters en aannames, die afhankelijk daarvan verschillende uitkomsten geeft. De banken, de accountants, de adviseurs en werkgeversorganisaties weten er alles van en kunnen u daarbij van dienst zijn. Opvallend is het gegeven dat aan de zakelijke en instrumentele kant van een bedrijfsovername veel aandacht wordt besteed, aan de emotionele kant echter weinig. Alom wordt toch aangegeven dat naast de zakelijke, dan wel de harde kant, ook aan de emotionele en psychologische, dan wel de zachte kant nadrukkelijk aandacht, moet worden geschonken. De meeste financiële adviseurs zijn daarvoor (begrijpelijk) niet opgeleid en missen de relevante ervaringen om dat deel van het overnameproces adequaat te begeleiden. U zult dus zelf daar initiatief voor moeten nemen. Een goede manier is om in dat kader een onafhankelijke adviseur – iemand die op afstand staat – in te schakelen. De meerwaarde bij de verkoop van een bedrijf en het extra plezier erna ontstaan namelijk wanneer er tussen de zakelijke en emotionele kant een goede balans wordt gevonden.

Een van de belangrijkste aspecten bij een bedrijfsoverdracht is het kunnen loslaten. Kunt u uw onderneming loslaten? Als ondernemer heeft u altijd uw ondernemersvaardigheden ingezet voor de groei en de continuïteit van het bedrijf. Stel dat u het aan een van uw kinderen verkoopt, hoe blijft u er dan bij betrokken? Wilt u er bij betrokken blijven? Uw opvolger moet natuurlijk wel de ruimte krijgen om zijn eigen lijn en koers te kunnen volgen. Met u als ervaringsdeskundige op de achtergrond zou dat voor beide partijen wel eens lastig kunnen zijn. Uw opvolger zal het anders doen en het zelf willen regelen. Aan de andere kant ziet u natuurlijk liever niet uw levenswerk in rook opgaan. Ideaal is de situatie dat u om advies wordt gevraagd in plaats van dat u ongevraagd advies gaat geven. Maar die ruimte moet er dan wel zijn. Alom wordt betoogd dat een goede bedrijfsoverdracht wordt gerealiseerd wanneer een potentiële koper eerst een periode bij u in dienst komt en zo de gelegenheid krijgt om het bedrijf en de medewerkers te leren kennen. En vice versa de medewerkers ook de potentiële opvolger leren kennen. U bent tenslotte altijd verantwoordelijk geweest voor uw medewerkers en de goede zorg daarvoor moet zorgvuldig gecontinueerd worden. Mocht na die periode blijken dat het toch niet klikt tussen de betrokken partijen, dan is er alsnog geen grote en onherstelbare schade ontstaan. Een andere belangrijke kwestie betreft uw eigen perspectief. Wat gaat u zelf doen na de overdracht? Ook die situatie op een rij zetten is zeer wezenlijk, want u krijgt een grote rijkdom aan tijd die u zinvol mag gaan invullen. Kunt u dat, terwijl u altijd zo nauw verbonden bent geweest met uw bedrijf? Daarnaast wordt uw thuisfront geconfronteerd met een geheel nieuwe situatie. Daar moet u zich goed rekenschap van geven.

Wanneer u verder op dit thema gaat inzoomen, dan blijkt in bovenstaande tekst slechts enkele van de zeer vele vragen worden opgeworpen die u zichzelf zou moeten stellen voordat u tot de overdracht overgaat. Het is allemaal zeer persoonlijk en over de zachte kant zijn geen harde adviezen te geven. Af en toe een goed gesprek over deze materie, waarin u uiting kunt geven aan uw gevoel, uw twijfels en uw vragen, geven u de ruimte en afstand om de juiste besluiten te kunnen nemen.

KIJK op het noorden, juli/augustus 2004, 300, pagina 99